امروزه کوهنوردی و دیگر فعالیتهای ورزشی در ارتفاعات گسترش روزافزونی یافته است بشر با خستگی از زندگی صنعتی رویکردی دوباره به طبیعت دارد . در این میان پابه پای مردان ،زنان نیز به فعالیتهای ورزشی در ارتفاع می پردازند. کوهنوردی و سنگ نوردی و با درصد بالاتری، ترکینگ از فعالیتهای جذاب در بین اقشار مردم می باشد . تاکنون مطالعات و تحقیقات زیادی روی فعالیت های کوهنوردی و حضور زنان در ارتفاع انجام شده است.ولی با این وجود هنوز اطلاعات علمی دراین زمینه کافی نبوده و نیاز به پژوهش و تحقیقات بیشتری دارد.   مقاله حاضر به ورزش کوهنوردی و حضور در ارتفاع واثرات آن در زنان می پردازد. زنان در ارتفاع : در زمینه اثرات ورزش کوهنوردی در زنان در دو مقوله اصلی مطالعات بیشتر انجام گرفته است: 1-    الف - اثرات ورزش کوهنوردی وارتفاع درزنان 2-    ب – اثرات ورزش کوهنوردی وارتفاع در زنان باردار در بخش نخست،ابتدا به اثرات ورزش کوهنوردی در زنان می پردازیم: بر طبق مطالعات انجام گرفته بنظر نمی رسد اختلافی بین میزان شیوع بیماری حاد کوهستان در بین زنان و مردان وجود داشته باشد.بیماری حاد کوهستان یا بیماری حاد ارتفاع از بیماریهای اولیه حضور افراد در ارتفاع بالای 2500 متر می باشد که علائمی نظیر سردرد،تهوع،بی خوابی،بی اشتهایی ،خواب سبک،سرگیجه و... از علائم اولیه وشایع آن است.بهمان میزان که مردان در ارتفاع دچار بیماری حاد کوهستان می شوند،زنان نیز با همان میزان شیوع به بیماری حاد کوهستان مبتلا می گردند و اختلافی در این زمینه ثبت و یا گزارش نشده است. در زمینه شیوع بیماری ادم ریوی در زنان طی مطالعات انجام شده گزارشاتی مبنی بر شیوع بیشتر در مردان نسبت به زنان وجود دارد .بدین معنا که در شرایط یکسان ،زنان کمتر به بیماری ادم ریوی ناشی از حضور در ارتفاع و ورزش کوهنوردی مبتلا میشوند. ولی شیوع ادم محیطی در ارتفاع در زنان بیشتر از مردان گزارش شده است.ادم محیطی نیز از علائم شایع حضور و استقرار در ارتفاع بالای 2500 متر است. همچنین میزان شیوع ادم مغزی در زنان و مردان یکسان بوده و اختلافی در این بین وجود ندارد . در ارتفاع پایین و در سطح دریا میزان تهویه ریوی زنان بیشتر از مردان است و علت آن هم بواسطه اثرات هورمون پروژسترون (هورمون طبیعی جنسی زنانه که در دوره عادت و خونریزی ماهانه زنان افزایش می یابد ) در بانوان بوده ولی این اثر فیزیولوژیک و طبیعی تاثیری در میزان هم هوایی بانوان در ارتفاعات بالا و در ورزش کوهنوردی ندارد. اثرات ارتفاع در عادت ماهانه زنان :کوهنوردی وحضورزنان درارتفاع می تواند باعث توقف عادت ماهانه یا باعث طولانی شدن ویا کوتاه ترشدن مدت زمان خونریزی عادت ماهانه ویا نامنظم شدن آن گردد. سایر عوامل و فاکتورها نیز می توانند آثرات مضاعف و تشدید کننده ای درعادت ماهانه زنان در ارتفاع داشته باشند.این فاکتور ها بدین قرارند:جت لگ(اثرات مسافرت طولانی مدت از یک عرض و طول جغرافیایی به مکانی دورتر و بهم خوردن برنامه ساعت بیولوژیک امسان)،نوع و شدت فعالیت ورزشی و کوهنوردی و سختی برنامه، سرما، کاهش وزن بدنبال کوهنوردی طولانی مدت و ...   اثرات قرصهای ضدبارداری وداروهای پیشگیری کننده هورمونی: تا بحال دلیل ثابت شده ای بر اثرات قرصها وداروهای خوراکی و تزریقی ضد بارداری هورمونی بر پیشرفت ویا تاخیر در هم هوایی در ارتفاع دیده نشده است .ومشخص نیست که آیا داروهای ضد بارداری خوراکی و غیرخوراکی هم هوایی در ارتفاع را به تاخیر می اندازد و با باعث هم هوایی زودرس برای بانوان کوهنورد می شود. شواهدی دال بر اثر قرص های ضد بارداری خوراکی در افزایش خطر بروز لخته های خونی در مدت زمان فعالیت کوهنوردی در ارتفاع بالا وجود دارد (این اثر در مصرف هورمون پروژسترون بعنوان قرص ضد بارداری بتنهایی دیده نشده است).البته اثر فوق می تواند در افرادی که مبتلا به پلی سایتمی یا افزایش غلظت خون می باشند تشدید یابد.(کوهنوردان بطور فیزیولوژیک در اثر حضور در ارتفاع و بسته به میزان فعالیت و تمرینات در ارتفاع بلند دچار پلی سایتمی فیزیو لوژیک یا پرخونی طبیعی نسبت به دیگر ورزشکاران هستند). همچنین سرما ، کم آبی وبی آبی(که از عوارض شایع ورزش کوهنوردی چه در تابستان و چه در زمستان می باشد)می تواند خطر بروز لخته های خونی را بیشتر کند.البته گزارشات نادری در این زمینه وجود دارد(بروز این مشکل برای یکی از کوهنوردان ایرانی در ارتفاعات 6800 متری اورست گزارش رسمی گردیده است). امروزه خطر کمتری در استفاده از قرصهای ضد بارداری نسل دوم(در مقابل نسل های اول وسوم قرصهای ضدبارداری خوراکی)برای بانوان در ارتفاع پیشنهاد می شود.اما با این وجود برای مصرف قرصهای با دوز پایین هورمونی دو خطر دیگر شناخته شده است: الف - ممکن است رعایت زمانبندی دقیق و مصرف آن در ساعت معینی از روز در طول مدت زمان طولانی کوهنوردی مشکل باشد و کارایی آنرا به مخاطره اندازد. ب - ممکن است اثر داروهای ضدبارداری نسل دوم در طول 7 روز بعد از استفاده همزمان از آنتی بیوتیکها خصوصا در مصرف پنی سیلین و تتراسیکلین کمتر باشد.   درزمانی که نیاز به جلوگیری از خونریزی ماهیانه در طول برنامه کوهنوردی داریم(بدلیل عوارض ناخوشایند وتاحدودی شایع در خونریزی دردناک بانوان و دیسمنوره)استفاده از قرصهای ضدبارداری خوراکی ویا ترکیبات تزریقی پروژسترون می تواند موثر باشد(آمپول مدروکسی پروژسترون) که باعث می شود عادت ماهانه را بمدت چندین ماه به تاخیر اندازد.(ولی باز می تواند باعث بروز لک بینی در سه ماه اول مصرف دارو نیز شود).   کمبود آهن: کمبود آهن خفیف و متوسط (که از علل شایع کم خونی در زنان است)می تواند هم هوایی در ارتفاع بسیار بالا(و نه در ارتفاعات پایین تر)را به تاخیر اندازد.انجام آزمایش واندازه گیری مقدار فریتین سرم میتواند در تشخیص و پیشگیری از عوارض کمبود آهن کمک کننده باشد. که در این موارد لزوم استفاده از مکملهای خوراکی (آهن و اسیدفولیک خوراکی)جهت درمان فرد ضروری بنظر می رسد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: